Als je een hersenletsel, of een andere gezondheidsaandoening, krijgt, komt er veel op je af:
Je denkt (nog) niet na over (terug) werken of je hebt net heel veel vragen over werk.
Onderstaande vragen en antwoorden geven je concrete handvatten om je te ondersteunen. We ordenen ze in twee delen:
👉 Klik op een vraag en we informeren je graag verder.
Dit is heel persoonlijk. Er is een verschil tussen nadenken over werk en terugkeren naar werk.
Nadenken over werk wil bijvoorbeeld zeggen dat:
💡Tip: blijf niet zitten met je bedenkingen over werk en durf ze te verwoorden. Zo geef je aan wat je bezorgdheden zijn, wat je wil en hoe je naasten kijken naar terugkeer naar werk.
💪Hefboom: er is heel wat voorbereidend werk dat je kan doen. Onderzoek toont dat het belangrijk is om ‘werk’ vroeg in het revalidatieproces te bespreken. Het is dus nooit te vroeg om bijvoorbeeld informatie te verzamelen over de arbeidsmarkt of om opleidingsmogelijkheden bekijken. Dit kan je helpen om een haalbare planning op te maken. Het kan jou rust geven of je kan je werkomgeving inlichten. Het kan ook zijn dat het thema 'werk' voor jou pas later aan bod komt. Je kan het 'werk' dan gewoon nog even laat rusten.
🤝Samen: zoek samen met je behandelend arts/team
⚠️Let op: nadenken over werk wil niet zeggen dat je behandelteam verwacht dat je werk snel hervat. Het wil wel zeggen dat vragen rond werk(hervatting) een plaats krijgen en je hierover informatie krijgt. Concreet kan je samen nadenken over:
💁Meer weten?
Lees het advies van de commissie Diversiteit uit 2020: Re-integratie arbeidsongeschiktheid met RIZIV-uitkering
Zeker.
De behandelend arts kan je neuroloog of revalidatiearts zijn, maar het kan ook je huisarts zijn.
Ook het behandelteam, de therapeut(en), kunnen je helpen. Zij hebben een gedetailleerd beeld van je functioneren, je mogelijkheden en je aandachtspunten, zeker als je al geruime tijd therapie volgt.
Wat doet de behandelend arts voor jou?
Ja.
Naasten (zoals je partner, je familie, je vrienden of je buren) zijn sterk betrokken bij je situatie en je vertrouwt hen. Zij kennen je situatie vaak goed en ervaren zelf wat werkt en niet werkt.
🤝Samen: Je kan samen met hen nadenken over hoe je je thuissituatie kan aanpassen als je terugkeert naar je werk.
🚧Uitdaging: we weten uit onderzoek dat de kans op vroegtijdige uitval hoog is als je het werk hervat na een hersenletsel.
💪Hefboom: je naasten kunnen daarom mee bewaken of het goed met je blijft gaan. Het kan dat je jezelf over- of onderbelast.
Best wel.
Wat is het doel van het gesprek? Wie is betrokken? Welke rol heeft die persoon? Wat je wil zeggen en welke vragen je hebt?
💁Meer weten? Bekijk hoe je je belastbaarheid (vermoeidheid) in balans kan brengen
💡Tip: een gesprek is een momentopname.
Je behandelend arts kies je zelf. Het is je huisarts, je neuroloog, je revalidatie-arts of een andere arts-specialist.
De adviserend arts van het ziekenfonds oordeelt over je arbeidsongeschiktheid. Deze arts adviseert en informeert je over je werkhervatting.
De controlearts gaat na of je werkelijk arbeidsongeschikt bent.
Het is moeilijk om hier een exact cijfer op te kleven.
Het is een persoonlijke keuze, geen verplichting, en hangt af van
Je kan contact nemen op belangrijke schakelmomenten:
🤝Samen met de werkgever kan je kijken wat de mogelijkheden zijn naar taakaanpassingen, rolaanpassingen, premies,...?
💡Tip: de kans is groot dat je werkgever niet vertrouwd is met (de gevolgen van) een hersenletsel.
💁Meer weten? Bekijk de informatie van het Vlaams patiëntenplatform over aan de slag met een chronische aandoening
Een goede communicatie onderhouden is belangrijk, zeker als je op termijn bij je werkgever wil terugkeren.
💪Hefboom: door contact te houden
Hier kan je niet zwart-wit op antwoorden.
Terugkeren naar werk hangt af van veel factoren, zoals:
🤝Samen: bespreek samen met je behandelend arts/team mogelijkheden en beperkingen in jouw functioneren aanpassingen en nieuwe mogelijkheden.
⚠️Let op: hou er wel rekening mee dat je behandelend arts/team een langere periode arbeidsongeschiktheid kan adviseren.
Afhankelijk van je hersteltraject, kan je arts je meer/minder informatie geven.
1. Als je arbeidsgerichte revalidatie volgt, dan is er informatie beschikbaar over je werkdoelwit:
2. Als je geen arbeidsgerichte revalidatie volgt, dan is er minder informatie beschikbaar over je werkdoelwit.
🤝Samen: het behandelteam kan samen met jou zoeken naar de passende professional om je verder te helpen.
💡Tip 1. Bewaar alle informatie bij elkaar in een fysieke map of in een map op je computer.
Je hebt het later misschien nog nodig. Soms moet je op een website een formulier invullen. Als je hiermee klaar bent, dan kan je dit ingevulde formulier downloaden en uitprinten of bewaren.
💡Tip 2. Oefen een gestructureerd thuisprogramma in.
Stel een gestructureerd programma op dat overeenstemt met een werkweek. Pas dit programma toe vooraleer je start met werken.
Enkele voorbeelden:
💡Tip 3. Denk na welke informatie je wil delen met je werkomgeving
Je ben niet verplicht om te zeggen dat je een hersenletsel hebt en wat de gevolgen daarvan zijn. Informatie delen kan wel zorgen voor meer begrip. Het is een persoonlijke keuze. Maak afspraken met je omgeving welke zaken je kunnen helpen bij het werk. Enkele voorbeelden:
💁Meer weten?
Bekijk de Nederlandse informatiefolders over 'niet pluis'-signalen
Dat mag, maar dat moet niet.
🤝Samen: het is nooit te vroeg om het 'werk' te bespreken met je behandelend arts/team.
Of je met een hersenletsel terug aan het werk kan, hangt af van veel factoren, zoals:
(Terug) werken kan een doel zijn binnen je revalidatie.
🤝Samen: bespreek dit met je behandelend team en/of therapeut.
🚧Uitdaging: (terug) werken na een hersenletsel heeft verschillende uitdagingen:
💪Hefboom: er zijn verschillende personen die je kunnen ondersteunen, zoals een jobcoach.
💁Meer weten?
Lees dit artikel uit 2012 over Niet-aangeboren hersenletsel en arbeidsparticipatie
Er is geen pasklaar antwoord op deze vraag en het antwoord is voor iedereen verschillend.
De duur van je afwezigheid en het moment waarop je terug kan werken hangt af van veel factoren.
Denk bijvoorbeeld aan:
💪Hefboom: een revalidatie die focust op de uitdagingen die je hebt op de werkvloer (dit heet 'arbeidsgerichte revalidatie') kan een belangrijke stap zijn voor je terug werkt.
🚧Uitdaging: terugkeren naar werk is maatwerk en vergt tijd, energie en inspanning. Er bestaat geen kant-en-klare oplossing. Vaak bouw je je terugkeer rustig op: je start met enkele uren en als dat goed loopt, neem je meer werkuren op.
Er zijn geen Belgische cijfers over terugkeer naar werk na een hersenletsel.
💪Hefboom: terug aan het werk gaan betekent voor jou misschien dat je terug volwaardig deel uitmaakt van de maatschappij en dat je je betekenisvol voelt. Zo kan werk een onderdeel zijn van je herstel op voorwaarde dat je werk passend is en aansluit bij je mogelijkheden.
🤝Samen: zorgactor bespreek dit zeker met je behandelend team en/of therapeut.
💁Meer weten?
Lees dit artikel uit 2012 over Niet-aangeboren hersenletsel en arbeidsparticipatie
Werken neemt in onze Westerse maatschappij een centrale plaats in.
Wat werk voor jou betekent, blijft zeer persoonlijk. Via werk voel je je opnieuw nuttig, is je dag zinvol ingevuld, heeft je dag een duidelijke structuur, heb je meer sociale contacten, sta je financieel sterker, ... .
🚧Uitdaging: het is belangrijk dat je werk 'passend' is.
Elk hersenletsel is anders, de gevolgen zijn voor iedere persoon anders en elk werk is anders.
Hoe weet je algemeen of het werk voor jou passend is?
De taken die je moet doen en je werkomgeving sluiten aan bij:
De taken die je moet doen zijn in evenwicht met wat je kan doen:
🚧Uitdaging: overbelasting en onderbelasting kunnen zorgen voor een onevenwicht. Voor jou is het werk is dan niet (meer) passend.
💪Hefboom: je kan je werk passend maken door 'wat je moet doen' of 'waar je het moet doen' aan te passen.
💪Hefboom: werken kan heel breed zijn: van betaald naar onbetaald werk en van enkele uren per week naar voltijds werk.
De gevolgen van een hersenletsel op de werkvloer verschillen afhankelijk van:
Enkele voorbeelden van veel voorkomende onzichtbare of minder zichtbare gevolgen van een hersenletsel op je werk:
💡Tip: onthoud dat elk hersenletsel anders is, de gevolgen voor iedere persoon anders zijn en elk werk anders is. Al deze gevolgen gelden daarom niet voor jou.
Daarnaast kan je ook zichtbare gevolgen hebben van het hersenletsel. Voorbeelden zijn krachtverlies in je armen, coördinatiemoeilijkheden of verminderde mobiliteit.
💁Meer weten?
Dit hangt af van verschillende factoren, zoals
Bij arbeidsgerichte revalidatie bekijkt en vergelijkt het behandelteam je (werk)mogelijkheden en je taakeisen:
🤝Samen: met je behandelteam, je arbeidsarts en je naasten naasten vergelijken jullie je eigen mogelijkheden, je taakeisen en je werkomgeving. Jullie bekijken of het haalbaar is om het werk terug op te pakken, of er aanpassingen/ondersteuning nodig is, of je uitkijkt naar ander werk.
Dat hangt ervan af.
Een hersenletsel kan je functionele vaardigheden, zoals je rijvaardigheid, beïnvloeden.
Als je voor je werk een voertuig moet besturen (zoals een vrachtwagen, heftruck of bus), dan is het essentieel dat je hiervoor een medische toestemming krijgt van de arbeidsarts (of preventieadviseur-arbeidsarts).
Als je voor je vrije tijd of privé een voertuig uit groep 1 (rijbewijs AM, A1, A2, A, B, B+E en G) moet besturen, dan kan je behandelend arts je rijgeschikt verklaren aan de hand van een standaard formulier.
🚧Uitdaging: beoordelen of je rijgeschikt bent, is een evenwicht vinden tussen je recht, je wens om je zelfstandig te verplaatsen en de algemene verkeersveiligheid.
🚧Uitdaging: na een hersenletsel kan je epilepsie krijgen.
💁Meer weten?
Bekijk deze informatie van VDAB over rijgeschiktheid voor bezoldigd vervoer met rijbewijs A, B, C of D
Ja, dat kan.
Wat is een arbeidsbeperking?
Een arbeidsbeperking is een aandoening van mentale, psychische, lichamelijke of zintuigelijke aard, waardoor het moeilijk is om werk te vinden of om werk uit te voeren. Een hersenletsel kan een arbeidsbeperking zijn, maar de VDAB beslist over deze erkenning. Afhankelijk van de ernst van het hersenletsel en de gevolgen ervan op jouw functioneren op de werkvloer, kan het zinvol zijn om een erkenning van je arbeidsbeperking aan te vragen.
Wat is het voordeel van zo'n erkenning?
💰Ondersteuning: als je hersenletsel als arbeidsbeperking erkend wordt, dan heb je recht op tewerkstellingsondersteunende maatregelen.
Hoe vraag ik zo'n erkenning aan?
🤝Samen: bespreek dit met je behandelend arts of contacteer een expert van VDAB dienst tewerkstellingsondersteunende maatregelen.
⚖️ Wetgeving: op 1 juli 2023 komt er, in de plaats van de VOP een nieuwe maatregel: individueel maatwerk. Vanaf 1 juli 2023 kan je deze nieuwe maatregel aanvragen.
💁Meer weten?
Dat kan.
🤝Samen: bespreek dit samen met je werkgever.
⚠️ Let op: dit budget is niet bedoeld om in te zetten voor tewerkstellingsondersteunende maatregelen.
💁Meer weten?
Bekijk de informatie van het VAPH over persoonlijke budgetten